Minister Wert leert Catalonië een lesje

De Spaanse minister van Onderwijs Wert en zijn Catalaanse collega Irene Rigau

José Ignacio Wert, de Spaanse minister van Onderwijs, Cultuur en Sport heeft deze week een bom gelegd onder de immersió lingüística, het Catalaanse onderwijsmodel dat ervoor zorgt dat alle kinderen die in Catalonië opgroeien, op hun zestiende Spaans én Catalaans spreken.

Catalonië heeft twee officiële talen: het Catalaans en het Spaans. Iedereen die in de afgelopen 34 jaar een openbare Catalaanse school heeft doorlopen, spreekt correct Spaans en correct Catalaans (‘correct’ volgens de normen die daar heden ten dage voor gesteld kunnen worden, binnen en buiten Spanje). Dat lijkt mij een ideale situatie.

Stel je voor dat alle Belgen (Vlamingen en Walen) onder de veertig even goed Nederlands als Frans zouden spreken!

Maar voor minister Wert zijn principes belangrijker dan de praktijk. Hij vindt dat iedereen in Spanje recht heeft op onderwijs in het Spaans (met Spaans als voertaal dus).

Om zijn bedoelingen een beetje te maskeren, sprak hij niet over Spaans maar over ‘de moedertaal van het betreffende kind’. Dat was natuurlijk een slip of the tongue van de minister, want de kinderen die op dit moment in Barcelona naar school gaan, hebben 273 verschillende moedertalen. Ik neem aan dat Wert niet bedoelt dat kinderen in Spanje recht hebben op onderwijs in het Urdu of in het Arabisch. Hij bedoelde natuurlijk dat ieder kind in Spanje recht heeft op onderwijs met Spaans als voertaal.

Waarop baseert Wert dit principe? Op de grondwet. Daarin staat dat elke Spaanse burger de plicht heeft het Spaans te beheersen. In de autonome regio’s met een eigen taal (Catalonië, Valencia, de Balearen, Baskenland, Galicië) hebben de inwoners het recht om hun eigen taal te gebruiken. Maar wat stelt dat recht voor als een winkelbediende, een ambtenaar, een politieagent, een rechter, jouw taal niet verstaat?

Goed, minister Wert vindt dus dat iedereen die in Spanje woont het recht heeft om geen Catalaans, Baskisch of Galicisch te leren. Wat betekent dat in de praktijk? Dat niet langer alle kinderen naar dezelfde openbare school zullen gaan. Dat we het streven naar tweetaligheid opgeven en teruggaan naar de oude tweedeling tussen Spaanssprekenden en Catalaanssprekenden.

Waarom deze bom? Op de eerste plaats is dit natuurlijk een onverbloemde reactie op het onafhankelijkheidsstreven dat in de afgelopen maanden hoog is opgelaaid in Catalonië. Minister Wert heeft al eerder gezegd dat hij vindt dat de Catalaanse kinderen geïndoctrineerd worden door de nationalisten en dat het hoog tijd wordt om ze te verspaansen.

De tweede reden is het ongekende succes van de immersió lingüística. Als Catalonië op deze voet doorgaat, zal het Catalaans binnenkort een even grote rol spelen binnen Catalonië als het Spaans. En dat kan natuurlijk niet. Stel je voor!